Hoe de mama's hun gemeenschap voeden met vis uit Nederland

Voor een land dat groot is geworden door de visserij, eten we relatief weinig (vette) vis: gemiddeld slechts 8,4 kilogram per persoon per jaar. Dit staat in scherp contrast met (West-) Afrikaanse landen zoals Ghana, waar de visconsumptie aanmerkelijk hoger is.

In Nederland genieten we van typisch Nederlandse (pelagische) vis zoals haring en makreel, vaak geserveerd met uitjes en zuur of een smakelijk sausje zoals mayonaise. Maar duizenden kilometers verderop is dezelfde vis, op een totaal andere manier bereid, de belangrijkste bron van gezonde en betaalbare dierlijke eiwitten voor miljoenen mensen in de (West-) Afrikaanse regio. De Nederlandse pelagische rederijen leveren al generatieslang een belangrijke bijdrage aan de voedselzekerheid in Afrika. Samen realiseren zij hier ongeveer 5 miljoen vismaaltijden per dag.

Maar zij kunnen dit niet alleen. In landen als Nigeria, Ivoorkust, Ghana en Kameroen is de vishandel volledig in handen van de ‘Mama’s’: Afrikaanse vrouwen met een enorme expertise op het gebied van vissoorten, kwaliteit en lokale voorkeuren. Net als de ‘moederrol’ in hun eigen dorpen, zijn zij de spil in het voeden en ondersteunen van vele monden in verschillende Afrikaanse gemeenschappen. Elke dag verlaten deze voedselheldinnen in de vroege ochtend hun dorpen om op zoek te gaan naar de beste vis om te verkopen op de traditionele Afrikaanse vismarkten. De keuze valt in bijna alle gevallen op de duurzaam en verantwoord gevangen pelagische vis, zoals haring, makreel, maar ook blauwe wijting en sardine van Nederlandse rederijen. De vis, verpakt in de onder de Mama’s welbekende ‘Nederlandse’ kartonnen dozen, staat bekend om de ijskoude (bevroren bewaard op -20°C) en daardoor kwalitatief optimale vis.

De Mama’s gebruiken ieder een eigen manier de vis te vervoeren naar de markten. Waar sommigen een klein voertuig tot hun beschikking hebben, kiezen andere Mama’s voor de meer ‘traditionele’ manier; en dragen zij de vis in manden boven op het hoofd.

De mama's in (West-)Afrika vormen de brug tussen de vis van de Nederlandse rederijen en de vele Afrikaanse huishoudens. Zij omarmen de cruciale rol van pelagische vis voor de voedselzekerheid in Afrikaanse gemeenschappen.

Op de lokale markten verkopen zij de vis, zodat de vele Afrikaanse families iedere dag opnieuw kunnen genieten van een maaltijd vol gezondheidsvoordelen: pelagische vis bevat hoogwaardige eiwitten, vitaminen en mineralen, samen met een hoog gehalte aan omega-3 vetzuren. Iedere familie heeft een eigen traditie in het bereiden van deze vissoorten: gebakken op de barbecue, gerookt, of getransformeerd tot vissoep.

Afrikaanse families hebben vaak slechts enkele dollars per dag te besteden, waardoor vlees en kip te duur is om alle gezinsleden van een maaltijd met voldoende eiwitten te kunnen voorzien. Dankzij de efficiënte en verantwoorde manier van vissen door Nederlandse vriestrawlerschepen in vooral Europese wateren, is pelagische vis voor deze gezinnen de meest betaalbare optie voor meerdere voedzame
maaltijden per dag.

Met de stijgende wereldbevolking naar 9 tot 11 miljard mensen in 2050, is duurzaam en gezond voedsel een enorme uitdaging. Iconische Nederlandse vissoorten zoals haring en makreel hebben alle eigenschappen van duurzaam en toekomstbestendig voedsel: de grote volumes om mensen te kunnen voeden, de vele gezondheidsvoordelen en met per kilo product een van de laagste CO2-voetafdrukken van alle vormen van eiwitproductie.

Laat de 'Mama's' ons ook hier in Europa inspireren pelagische vis als het voedsel van de toekomst te promoten. Samen, als vissector en het liefst in samenwerking met de overheid, kunnen we ervoor zorgen dat deze voedzame en duurzame vis wereldwijd generaties blijft voeden.