Gamba, scampi of garnaal... wat is het verschil?

In een wereld vol culinaire verwarring en taalkundige diversiteit speelt zich een interessant verhaal af over de schijnbare simpelheid van garnalen. De hoofdvraag die door menig keuken galmt, luidt: 'Is het een gamba of scampi?' Een eenvoudige vraag met complexe antwoorden, want het is maar net waar je je ter wereld bevindt. 

garnalen

In de Nederlandse keuken worden gamba’s beschouwd als reuzengarnalen, terwijl scampi’s worden geïdentificeerd als kleine kreeftachtige. De Babylonische spraakverwarring begint echter wanneer je de grens oversteekt. In het land van de klompen worden gamba’s als warm watergarnalen beschouwd, terwijl scampi’s worden gezien als hun koude tegenhangers. Maar wanneer je de Belgische keuken binnenstapt, nemen de definities een draai. Hier zijn gamba’s reuzengarnalen mét kop, terwijl scampi’s dezelfde reuzengarnalen zijn, maar dan zónder kop. Begrijp je het nog? 

Het Iberisch schiereiland voegt nog meer nuances toe aan het debat. In Spanje zijn gamba’s specifiek de Parapaenaeus Longirostris, terwijl Camaron verwijst naar Noordse garnalen en Langostino naar de zogeheten peneïde garnalen. Quisquilla daarentegen wordt gebruikt voor de Noordzeegarnalen, grijze garnalen of Hollandse garnalen.

De diversiteit is verbluffend,
met 3268 levende en 57 fossiele soorten bekend
in tropische, subtropische en koude wateren.

In Italië wordt de verwarring voortgezet. Gamba’s zijn hier reuzengarnalen mét kop, terwijl crevettes kleine gamba’s zijn. Het Verenigd Koninkrijk voegt zijn eigen draai toe aan het verhaal, waar shrimps kleine garnalen zijn en prawns de grote varianten
vertegenwoordigen.

De Noordzeegarnalen, die bekend zijn en geliefd in de lage landen, worden vergeleken met Noordse garnalen en steurgarnalen. Elk heeft zijn eigen kenmerken en smaken, van de kleine grijze garnalen tot de grote rood-roze Noordse garnalen.

Tijgergarnaal

En dan zijn er nog de Tijgergarnalen, behorend tot de roze garnalen, die in Chinese restaurants bekend staan als Chinese garnalen en zich kenmerken door de opvallende dwarsstrepen op hun pantser. 

In de wereld van culinaire terminologie blijft de garnaal een mysterieus wezen, gevangen in de delicate dans van taalkundige en regionale nuances.

Adriaan van Moort

Adriaan van Moort is voorzitter van de Vereniging Nederlandse Visspecialisten (VNV) en eigenaar van Viskiosk 't Beste Maatje in Middelburg en Goes.